Τι Είναι Η Επιπεφυκίτιδα;
Η επιπεφυκίτιδα είναι φλεγμονή του επιπεφυκότα, δηλαδή της λεπτής διαφανούς μεμβράνης που καλύπτει το εσωτερικό των βλεφάρων και το λευκό μέρος του ματιού. Πρόκειται για μία από τις συχνότερες οφθαλμικές παθήσεις, η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες και να επηρεάσει το ένα ή και τα δύο μάτια.
Πόσες Μέρες Κρατάει Η Επιπεφυκίτιδα;
Η διάρκεια της επιπεφυκίτιδας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τύπο και την αιτία που την προκαλεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για οξεία μορφή, η οποία υποχωρεί μέσα σε λίγες ημέρες με ή χωρίς θεραπεία. Συγκεκριμένα, η ιογενής επιπεφυκίτιδα διαρκεί συνήθως 5 έως 7 ημέρες, αν και μπορεί να επεκταθεί και πέραν της μιας εβδομάδας. Αντίθετα, η χρόνια επιπεφυκίτιδα διαρκεί περισσότερο από 4 εβδομάδες
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, ακόμη και στις πιο ήπιες περιπτώσεις, η αυτοδιάγνωση δεν είναι ασφαλής. Ένας έμπειρος οφθαλμίατρος είναι απαραίτητος στη διάγνωση, τόσο για την επιβεβαίωση της αιτίας όσο και για την αποφυγή πιθανών επιπλοκών ή λανθασμένων χειρισμών.
Τύποι Επιπεφυκίτιδας
Η επιπεφυκίτιδα δεν είναι μια ενιαία πάθηση: Αντίθετα, περιλαμβάνει διαφορετικές μορφές με ξεχωριστά αίτια και χαρακτηριστικά. Η σωστή διάκριση του τύπου της επιπεφυκίτιδας είναι καθοριστική για την επιλογή της σωστής θεραπευτικής αγωγής.
Βακτηριακή επιπεφυκίτιδα
Προκαλείται από βακτήρια, όπως ο σταφυλόκοκκος ή ο στρεπτόκοκκος, και χαρακτηρίζεται από έντονη ερυθρότητα, πρήξιμο των βλεφάρων και παχύρρευστες εκκρίσεις, οι οποίες δημιουργούν χαρακτηριστικές τσίμπλες ειδικά μετά τον ύπνο. Συχνά προσβάλλει το ένα μάτι αρχικά και μπορεί να μεταδοθεί στο άλλο. Είναι ιδιαίτερα συχνή σε παιδιά και αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά κολλύρια ή αλοιφές.
Ιογενής επιπεφυκίτιδα
Είναι η πιο συχνή μορφή και οφείλεται συνήθως σε αδενοϊούς, με συμπτώματα όπως υδαρές εκκρίσεις, αίσθηση καύσου και έντονη δακρύρροια. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα είναι ιδιαίτερα μεταδοτική και συνδέεται συχνά με λοιμώξεις του αναπνευστικού. Τα στάδια της εξέλιξής της περιλαμβάνουν αρχικά ήπια ερυθρότητα και φαγούρα, ακολουθούμενα από αυξημένη δυσφορία και πιθανή επέκταση και στο άλλο μάτι. Η διάρκειά της μπορεί να φτάσει και τις 10 ημέρες ή περισσότερο. Η αντιμετώπιση είναι συντηρητική, με ενυδατικά κολλύρια και αυστηρή υγιεινή.
Αλλεργική επιπεφυκίτιδα
Εμφανίζεται ως αντίδραση σε αλλεργιογόνα όπως γύρη, σκόνη ή τρίχωμα ζώων. Συνήθως προσβάλλει και τα δύο μάτια και συνοδεύεται από έντονο κνησμό, δακρύρροια και ερυθρότητα, ενώ σχετίζεται και με άλλες αλλεργικές καταστάσεις, όπως η αλλεργική ρινίτιδα.
Τρόποι Αντιμετώπισης Της Επιπεφυκίτιδας
Η θεραπεία της επιπεφυκίτιδας εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ο στόχος είναι η ανακούφιση της ενόχλησης, η εξάλειψη του αιτίου και η πρόληψη της μετάδοσης, ειδικά στις περιπτώσεις ιογενούς μορφής. Η κλινική εξέταση από οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη για την ακριβή διάγνωση και την επιλογή της κατάλληλης αγωγής.
- Η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά κολλύρια ή αλοιφές, τα οποία μειώνουν τον χρόνο ανάρρωσης και ελαχιστοποιούν την πιθανότητα επιπλοκών.
- Για την ιογενή επιπεφυκίτιδα, η αντιμετώπιση είναι κυρίως υποστηρικτική, με χρήση τεχνητών δακρύων, κομπρέσες και αυστηρή τήρηση κανόνων υγιεινής για την αποφυγή μετάδοσης.
- Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα αντιμετωπίζεται με αντιαλλεργικά κολλύρια, ή αντιισταμινικά. Σε περιόδους έξαρσης, ο γιατρός μπορεί να προτείνει και σύντομη χρήση ήπιων κορτικοστεροειδών, πάντα υπό επίβλεψη.
Σε όλες τις περιπτώσεις, η χρήση φακών επαφής θα πρέπει να διακόπτεται προσωρινά και να αποφεύγεται η χρήση καλλυντικών που έρχονται σε επαφή με τα μάτια.
Συμπτώματα Επιπεφυκίτιδας
Τα συμπτώματα της επιπεφυκίτιδας διαφέρουν ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί, ωστόσο η κοινή βάση περιλαμβάνει ερυθρότητα στο μάτι, δακρύρροια και αίσθηση ερεθισμού. Ο προσδιορισμός του τύπου είναι απαραίτητος για την αποτελεσματική θεραπεία, καθώς κάθε μορφή παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Βακτηριακή επιπεφυκίτιδα
Εκδηλώνεται με έντονη ερυθρότητα, παχύρρευστες εκκρίσεις (συχνά με πυώδη υφή), πρήξιμο βλεφάρων και χαρακτηριστικές τσίμπλες στο μάτι, ιδιαίτερα μετά τον ύπνο. Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως στο ένα μάτι, αλλά η μετάδοση στο άλλο είναι συχνή. Ενδέχεται να συνοδεύεται από αίσθηση καψίματος και θολή όραση.
Ιογενής επιπεφυκίτιδα
Συχνά ξεκινά με ένα μάτι και στη συνέχεια επεκτείνεται και στο άλλο. Χαρακτηρίζεται από υδαρείς εκκρίσεις, δακρύρροια, φωτοφοβία και ήπιο ερεθισμό. Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρούνται και συμπτώματα λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού (π.χ. πονόλαιμος, συμφόρηση, βήχας)..
Αλλεργική επιπεφυκίτιδα
Παρουσιάζεται συχνότερα και στα δύο μάτια ταυτόχρονα, με έντονο κνησμό, δακρύρροια και ερυθρότητα, όμως δεν υπάρχουν εκκρίσεις με πυώδη υφή, όπως στις λοιμώδεις μορφές. Συχνά σχετίζεται με εποχικές αλλεργίες ή έκθεση σε αλλεργιογόνα, όπως σκόνη ή τρίχωμα ζώων.
Από Τι Προκαλείται Η Επιπεφυκίτιδα;
Η επιπεφυκίτιδα μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, οι οποίοι καθορίζουν και τον τύπο της πάθησης. Η αιτία είναι κρίσιμο στοιχείο για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας και για την πρόληψη της υποτροπής.
Η ιογενής επιπεφυκίτιδα προκαλείται συχνότερα από αδενοϊούς και συχνά συνοδεύεται από συμπτώματα κοινού κρυολογήματος ή γρίπης.
Η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα οφείλεται σε βακτήρια όπως ο σταφυλόκοκκος ή ο στρεπτόκοκκος. Μπορεί να μεταδοθεί εύκολα, ιδιαίτερα σε χώρους όπως σχολεία και παιδικοί σταθμοί, και συχνά σχετίζεται με κακή υγιεινή ή επαφή των ματιών με μολυσμένα χέρια. Είναι συχνή στα παιδιά και σε χρήστες φακών επαφής.
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα προκαλείται από αλλεργιογόνα του περιβάλλοντος, όπως η γύρη, η σκόνη, το τρίχωμα ζώων ή τα ακάρεα.
Εκτός από τους παραπάνω τύπους, η επιπεφυκίτιδα μπορεί να προκληθεί και από χημικά ερεθίσματα (όπως σαμπουάν ή καπνό), ή από υπερβολική έκθεση σε ακτινοβολία (π.χ. UV σε σολάριουμ ή θάλασσα). Η μορφή αυτή είναι συνήθως οξεία και υποχωρεί με την απομάκρυνση του ερεθιστικού παράγοντα.
Επιπεφυκίτιδα Σε Παιδιά & Σε Μωρά
Η επιπεφυκίτιδα αποτελεί συχνό πρόβλημα στην παιδική ηλικία και στα βρέφη, προκαλώντας ανησυχία στους γονείς λόγω της έντονης εικόνας που μπορεί να παρουσιάζει.
Η ιογενής επιπεφυκίτιδα είναι ιδιαίτερα μεταδοτική στους παιδικούς σταθμούς και τα σχολεία, γι’ αυτό και απαιτεί σχολαστική υγιεινή και, συχνά, παραμονή στο σπίτι μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Αντιθέτως, η βακτηριακή μορφή μπορεί να εμφανιστεί έπειτα από λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, επαφή με μολυσμένα αντικείμενα ή ακόμη και λόγω ανεπαρκούς καθαριότητας των χεριών.
Σε μωρά, η επιπεφυκίτιδα απαιτεί ακόμη μεγαλύτερη προσοχή, καθώς μπορεί να σχετίζεται και με αποφραγμένο δακρυϊκό πόρο — ένα σύνηθες φαινόμενο στα νεογνά.
Γενικές Οδηγίες – Κανόνες Υγιεινής Για Την Επιπεφυκίτιδα
Η σωστή υγιεινή αποτελεί βασικό στοιχείο για την πρόληψη και τον περιορισμό της μετάδοσης της επιπεφυκίτιδας, ιδιαίτερα στις ιογενείς και βακτηριακές μορφές, που είναι εξαιρετικά μεταδοτικές. Η τήρηση απλών καθημερινών μέτρων μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εξάπλωσης της φλεγμονής:
- Αποφυγή επαφής με τα μάτια: Δεν πρέπει να τρίβονται ή να αγγίζονται τα μάτια, καθώς έτσι μεταφέρονται μικρόβια ή ιοί, ενώ αυξάνεται και η πιθανότητα επιμόλυνσης ή μετάδοσης.
- Σχολαστικό πλύσιμο χεριών: Τα χέρια πρέπει να πλένονται συχνά με σαπούνι και νερό, ειδικά πριν και μετά την εφαρμογή κολλυρίων ή την καθαριότητα των εκκρίσεων.
- Αποφυγή κοινής χρήσης αντικειμένων: Πετσέτες, μαξιλαροθήκες, καλλυντικά ματιών και φακοί επαφής δεν πρέπει να μοιράζονται, καθώς αποτελούν εστίες μικροβίων.
- Διακοπή χρήσης φακών επαφής: Κατά τη διάρκεια των συμπτωμάτων, οι φακοί πρέπει να αφαιρούνται και να μην επανατοποθετούνται μέχρι την πλήρη υποχώρηση της φλεγμονής.
- Συχνή ενστάλαξη κολλυρίων, τεχνητών δακρύων και ό,τι άλλο μας προτείνει ο οφθαλμίατρος σύμφωνα με την διάγνωση.
Η υιοθέτηση αυτών των κανόνων ενισχύει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και μειώνει την πιθανότητα υποτροπής, ενώ προστατεύει και τους γύρω από τον ασθενή.
Η επιπεφυκίτιδα, παρότι συχνά θεωρείται ήπια, μπορεί να προκαλέσει σημαντική ενόχληση και να εξελιχθεί σε πιο σοβαρή κατάσταση αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά. Ο χειρουργός οφθαλμίατρος Δρ. Χάρης Μπριλάκης, με εξειδίκευση σε παθήσεις του προσθίου ημιμορίου και πολυετή εμπειρία σε Ελλάδα και εξωτερικό, προσφέρει αξιόπιστη διάγνωση και στοχευμένη θεραπεία για κάθε τύπο επιπεφυκίτιδας — από τις ιογενείς και βακτηριακές μορφές έως τις αλλεργικές.
Συχνές Ερωτήσεις
Πώς Κολλάει Η Επιπεφυκίτιδα;
Η ιογενής και η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα μεταδίδονται εύκολα μέσω άμεσης επαφής με τα μάτια, εκκρίσεις ή μολυσμένα αντικείμενα, όπως πετσέτες, μαξιλάρια, καλλυντικά ή ακόμα και τα χέρια. Η μετάδοση μπορεί να συμβεί και μέσω σταγονιδίων από το φτέρνισμα ή τον βήχα σε περιπτώσεις συνοδών αναπνευστικών λοιμώξεων.
Τσίμπλες Στα Μάτια Παιδιού. Είναι Επιπεφυκίτιδα;
Οι τσίμπλες ή εκκρίσεις στα μάτια παιδιών — ιδιαίτερα όταν είναι κολλώδεις και επανεμφανίζονται το πρωί — είναι συχνά σύμπτωμα βακτηριακής επιπεφυκίτιδας. Ωστόσο, παρόμοια εικόνα μπορεί να προκληθεί και από άλλες καταστάσεις, όπως δακρυοκυσίτιδα ή απόφραξη δακρυϊκού πόρου σε μωρά.
