Τι Είναι Η Κερατίτιδα;
Η κερατίτιδα είναι φλεγμονή του κερατοειδούς, δηλαδή του διαφανούς πρόσθιου στρώματος του ματιού, το οποίο λειτουργεί ως φυσικός φακός και συμμετέχει σημαντικά στην καθαρότητα της όρασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εξελιχθεί σε έλκος κερατοειδούς, απειλώντας σοβαρά την όραση.
Πρόκειται για μία κατάσταση που απαιτεί άμεση διάγνωση και αντιμετώπιση, καθώς η καθυστέρηση στη θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως στικτή κερατίτιδα, ουλές και —σε προχωρημένες περιπτώσεις— ακόμη και μόνιμη θόλωση ή τύφλωση.
Ποια Συμπτώματα Εμφανίζει Η Κερατίτιδα;
Η κερατίτιδα στα μάτια εκδηλώνεται με έντονα και συχνά ενοχλητικά συμπτώματα, τα οποία απαιτούν άμεση ιατρική αξιολόγηση. Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η θολή όραση, η οποία προκαλείται από την αλλοίωση της διαφάνειας του κερατοειδούς. Πολλοί ασθενείς περιγράφουν αίσθηση ξένου σώματος, πόνο, ερυθρότητα και έντονη φωτοφοβία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει δακρύρροια, αίσθηση καψίματος και δυσκολία στο άνοιγμα των βλεφάρων.
Όταν η κερατίτιδα προκαλείται από ιό έρπητα, όπως στην ερπητική κερατίτιδα, είναι πιθανό να δημιουργηθεί ένα χαρακτηριστικό δενδριτικό έλκος στον κερατοειδή, το οποίο αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης ή και τύφλωση. Η στικτή κερατίτιδα, που παρατηρείται συχνά σε άτομα που χρησιμοποιούν ακατάλληλα ή για πολλές ώρες φακούς επαφής, συνοδεύεται από διάχυτη ερυθρότητα και δυσανεξία στο φως.
Αν παρουσιάζονται οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, είναι σημαντικό να τα αξιολογήσει ένας έμπειρος οφθαλμίατρος, ώστε να προληφθούν σοβαρές επιπλοκές όπως έλκος κερατοειδούς και μόνιμη βλάβη της όρασης.
Ποια Αίτια Την Προκαλούν;
Η κερατίτιδα μπορεί να προκληθεί από ποικιλία παραγόντων, οι οποίοι επηρεάζουν άμεσα την υγεία και τη διαύγεια του κερατοειδούς. Ανάμεσα στα συχνότερα αίτια περιλαμβάνονται οι μολυσματικοί παράγοντες, όπως βακτήρια, ιοί, μύκητες και παράσιτα. Η ερπητική κερατίτιδα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ιογενούς φλεγμονής, προκαλούμενη από τον ιό του απλού έρπητα, ο οποίος μπορεί να παραμείνει λανθάνων και να επανενεργοποιηθεί με την πάροδο του χρόνου.
Άλλη συχνή αιτία είναι η κακή χρήση φακών επαφής, είτε λόγω κακής υγιεινής είτε λόγω παρατεταμένης χρήσης, χωρίς τα απαραίτητα διαλείμματα. Οι φακοί επαφής μπορούν να δημιουργήσουν μικροτραυματισμούς στον κερατοειδή και να διευκολύνουν την είσοδο παθογόνων μικροοργανισμών, με αποτέλεσμα φλεγμονή ή και έλκος κερατοειδούς.
Επιπλέον, τραυματισμοί του κερατοειδούς (όπως από ξένο σώμα ή χειρουργική επέμβαση), η ξηροφθαλμία, καθώς και αλλεργικές αντιδράσεις ή συστηματικά νοσήματα με οφθαλμικές εκδηλώσεις, είναι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε κερατίτιδα ματιού. Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως έντονη έκθεση σε UV ακτινοβολία ή χημικοί ερεθισμοί μπορούν να αποτελέσουν επιβαρυντικούς παράγοντες.
Η αναγνώριση της αιτίας είναι καθοριστική για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας, προκειμένου να αποτραπεί η πρόοδος της φλεγμονής και η απειλή για την όραση.
Μορφές Κερατίτιδας
Η κερατίτιδα μπορεί να διακριθεί σε διάφορες μορφές, ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί. Κάθε τύπος έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, διαφορετική βαρύτητα και απαιτεί εξειδικευμένη αντιμετώπιση.
Η βακτηριακή κερατίτιδα είναι από τις πιο σοβαρές μορφές και συνδέεται συχνά με τη χρήση φακών επαφής. Τα βακτήρια, μέσω μικροτραυματισμών στον κερατοειδή, προκαλούν έντονη φλεγμονή. Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για εμφάνιση έλκους κερατοειδούς, μιας καταστροφικής επιπλοκής που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης ή τύφλωση.
Η ερπητική κερατίτιδα, που προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα (HSV-1), χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα επεισόδια. Οι ασθενείς παρουσιάζουν χαρακτηριστική δενδριτική βλάβη στον κερατοειδή, αλλά και βαθύτερες βλάβες, και απαιτούν συστηματική και τοπική αντιική αγωγή.
Η στικτή κερατίτιδα είναι ήπιας μορφής και οφείλεται συνήθως σε τοξικούς ή ερεθιστικούς παράγοντες, όπως η ξηρότητα των οφθαλμών, η υπερέκθεση στον ήλιο ή η χρήση φακών επαφής χωρίς επαρκή ενυδάτωση. Προκαλεί πολλαπλές μικροσκοπικές βλάβες στην επιφάνεια του κερατοειδούς, που επηρεάζουν τη θολή όραση.
Άλλες μορφές περιλαμβάνουν τη μυκητιασική κερατίτιδα, συχνή μετά από χρήση κορτικοστεροειδών και μετά από τραυματισμούς με φυτικό υλικό, και την παρασιτική κερατίτιδα (από Acanthamoeba), που είναι σπάνια αλλά ιδιαίτερα επώδυνη και δύσκολη στη θεραπεία. Η ακανθαμοιβάδα είναι ίσως ο χειρότερος εφιάλτης από τις κερατίτιδες που παθαίνουν όσοι φορούν φακούς επαφής και δεν προσέχουν να μην βρέχονται.
Πώς Αντιμετωπίζεται Η Κερατίτιδα Στα Μάτια;
Η θεραπεία της κερατίτιδας εξαρτάται από το αίτιο που την προκαλεί και τη βαρύτητα της φλεγμονής. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται άμεση εξέταση από ειδικό οφθαλμίατρο, καθώς η παρατεταμένη αναβολή της θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές και ενίοτε μη αναστρέψιμες επιπλοκές.
Η βακτηριακή κερατίτιδα αντιμετωπίζεται με ισχυρά τοπικά αντιβιοτικά σε μορφή σταγόνων, συχνά σε υψηλή συχνότητα. Αν η φλεγμονή είναι εκτεταμένη ή υπάρχει κίνδυνος για έλκος κερατοειδούς με επέκταση προς το εσωτερικό του οφθαλμού, μπορεί να χορηγηθούν και ενδοφθάλμιες ή συστηματικές αγωγές.
Ειδικά το έλκος κερατοειδούς απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ουλοποίηση ή διάτρηση. Η αντιμετώπισή του περιλαμβάνει εντατική φαρμακευτική θεραπεία, και σε ορισμένες περιπτώσεις, χειρουργική παρέμβαση όπως μεταμόσχευση κερατοειδούς.
Η ερπητική κερατίτιδα αντιμετωπίζεται με αντιική αγωγή – τόσο τοπικά όσο και ακόμα καλύτερα από του στόματος – ενώ η χρήση κορτικοστεροειδών γίνεται με εξαιρετική προσοχή και μόνο υπό στενή ιατρική παρακολούθηση, καθώς μπορεί να επιδεινώσει την εικόνα αν δεν γίνει στον σωστό χρόνο και αν δεν συνδυαστεί με τα κατάλληλα μέτρα.
Σε περιπτώσεις στικτής κερατίτιδας, η διακοπή της χρήσης φακών επαφής και η εφαρμογή τεχνητών δακρύων ή ήπιων αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων συνήθως επαρκούν για την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Παράλληλα, είναι σημαντική η απομάκρυνση του ερεθιστικού παράγοντα, όπως η υπερέκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία ή η χρήση προϊόντων με συντηρητικά. Επίσης αντιμετωπίζεται η έντονη ξηροφθαλμία με ειδικές ενυδατικές σταγόνες, θεραπεία βλεφαρίτιδας που συχνά εμπλέκεται, έλεγχο για αυτοάνοσα νοσήματα σε μερικές περιπτώσεις, ένθεση πωμάτων σιλικόνης (silicone plugs) κ.α.
Η πρόληψη υποτροπών βασίζεται στην προσεκτική υγιεινή των φακών επαφής, την αποφυγή αυτοθεραπείας με κολλύρια και την τακτική παρακολούθηση σε περιπτώσεις με ιστορικό ερπητικής ή υποτροπιάζουσας κερατίτιδας.
Για κάθε ενόχληση στον κερατοειδή ή υποψία κερατίτιδας, η έγκαιρη διάγνωση και η εξειδικευμένη θεραπευτική προσέγγιση μπορούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ πλήρους αποκατάστασης και μόνιμης βλάβης.
Αν έχετε συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν κερατίτιδα, μην αμελείτε την διάγνωση. Ο χειρουργός οφθαλμίατρος Δρ. Χάρης Μπριλάκης με διεθνή εξειδίκευση σε παθήσεις του κερατοειδούς και πάνω από 25 χρόνια χειρουργικής εμπειρίας, προσφέρει εξατομικευμένη φροντίδα με επιστημονική ακρίβεια. Μία επικοινωνία με το ιατρείο του για να προγραμματίσετε εξέταση μπορεί να σας οδηγήσει στην κατάλληλη θεραπεία με ασφάλεια και υπευθυνότητα.
