Ο σπίλος στο μάτι, γνωστός και ως «ελιά στο μάτι», είναι μια καλοήθης συγγενής ή επίκτητη μελάγχρωση που μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία του οφθαλμού. Τυπικά, εντοπίζεται στην εξωτερική επιφάνεια, όπως στον επιπεφυκότα ή στα βλέφαρα, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις βρίσκεται εσωτερικά, δηλαδή μέσα στο μάτι, στην ίριδα ή στο χοριοειδή. Συνήθως είναι αβλαβής, ωστόσο απαιτεί παρακολούθηση για πιθανές αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα ή το χρώμα της.
Τι είναι ο σπίλος επιπεφυκότα;
Ο σπίλος επιπεφυκότα είναι μια μορφή μελαγχρωματικής αλλοίωσης του ματιού, η οποία εντοπίζεται στον επιπεφυκότα, δηλαδή στη λεπτή, διαφανή μεμβράνη που καλύπτει το λευκό μέρος του οφθαλμού και την εσωτερική πλευρά των βλεφάρων. Πρόκειται για τη λεγόμενη «ελιά στο μάτι», που εμφανίζεται συνήθως από την παιδική ηλικία και παραμένει σταθερή σε μέγεθος και μορφή.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο σπίλος είναι καλοήθης και δεν προκαλεί προβλήματα. Ωστόσο, ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως αλλαγή στο χρώμα, ασυμμετρία ή ταχεία αύξηση, ενδέχεται να προκαλέσουν υποψίες και να απαιτούν περαιτέρω έλεγχο από οφθαλμίατρο. Παρόλο που είναι εξαιρετικά σπάνιο ο σπίλος επιπεφυκότα να μετατραπεί σε κακοήθεια, ο τακτικός έλεγχος είναι σημαντικός για την πρόληψη.
Πώς φαίνεται ένας σπίλος στον επιπεφυκότα;
Ο σπίλος στον επιπεφυκότα εμφανίζεται συνήθως ως καφέ ή σκουρόχρωμη κηλίδα στην επιφάνεια του λευκού του ματιού. Το σχήμα του είναι συνήθως κανονικό και στρογγυλό ή ελαφρώς ωοειδές, ενώ η υφή του είναι επίπεδη ή ελαφρώς υπερυψωμένη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχουν λεπτά αγγεία που τον διαπερνούν ή να περιβάλλεται από μικρές κυστικές αλλοιώσεις, κάτι που παραμένει εντός φυσιολογικών ορίων. Στα παιδιά, συχνότερος είναι ο αμελανωτικός σπίλος, χρώματος ροζ.
Με την πάροδο του χρόνου, ο σπίλος ενδέχεται να μεγαλώσει ελαφρώς ή να σκουρύνει, ειδικά κατά την εφηβεία ή την εγκυμοσύνη, λόγω ορμονικών αλλαγών. Οι σταδιακές, συμμετρικές μεταβολές θεωρούνται φυσιολογικές, ωστόσο για αιφνίδιες αλλαγές στο χρώμα, το μέγεθος ή τα όρια της βλάβης πρέπει άμεσα να ενημερωθεί ο οφθαλμίατρος.
 |
 |
Διάγνωση & Παρακολούθηση
Η διάγνωση του σπίλου στον επιπεφυκότα γίνεται συνήθως με κλινική εξέταση από οφθαλμίατρο, χωρίς να απαιτείται κάποια επεμβατική διαδικασία. Ο γιατρός αξιολογεί την εντόπιση, το μέγεθος, το χρώμα και τα όρια της βλάβης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί ψηφιακή φωτογράφιση για μακροχρόνια σύγκριση ή οπτική τομογραφία (OCT) για τον έλεγχο του βάθους στους σπίλους χοριοειδούς.
Ο σπίλος χρειάζεται περιοδική παρακολούθηση, ιδίως όταν:
- Εμφανίζεται σε μεγαλύτερη ηλικία
- Υπάρχει ταχεία μεταβολή σε μέγεθος ή χρώμα
- Συνοδεύεται από συμπτώματα, όπως ερεθισμός ή ερυθρότητα
- Βρίσκεται κοντά στον κερατοειδή ή σε άλλο λειτουργικά σημαντικό σημείο
Η τακτική παρακολούθηση εξασφαλίζει την έγκαιρη αναγνώριση ύποπτων αλλαγών, ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, αν χρειαστεί.
Θεραπεία / Αφαίρεση σπίλου επιπεφυκότα
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο σπίλος επιπεφυκότα δεν απαιτεί θεραπεία. Ωστόσο, η χειρουργική αφαίρεση προτείνεται όταν υπάρχει ύποπτη μεταβολή στα χαρακτηριστικά του σπίλου ή όταν προκαλεί αισθητική ενόχληση στον ασθενή.
Οι κύριες ενδείξεις για αφαίρεση περιλαμβάνουν:
- Ταχεία αύξηση μεγέθους
- Αλλαγή στο χρώμα ή την υφή
- Ανώμαλα όρια
- Ενόχληση κατά το ανοιγοκλείσιμο του βλεφάρου
- Αισθητικοί λόγοι, κυρίως όταν ο σπίλος είναι έντονα ορατός
Η αφαίρεση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία σε εξειδικευμένο οφθαλμολογικό περιβάλλον και είναι ασφαλής, σύντομη και καλά ανεκτή από τον ασθενή. Μετά την επέμβαση, ο ιστός αποστέλλεται για βιοψία, ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα δυσπλασίας ή άλλης πιο κακοήθους παθολογίας.
Η αποκατάσταση είναι συνήθως γρήγορη, και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει αισθητό ίχνος ή υπολειπόμενο πρόβλημα στην όραση.
Η αξιολόγηση και παρακολούθηση ενός σπίλου στο μάτι απαιτεί εξειδικευμένη οφθαλμολογική εμπειρία και τη δυνατότητα χειρουργικής παρέμβασης όταν χρειάζεται. Ο χειρουργός οφθαλμίατρος Δρ. Χάρης Μπριλάκης, με εκπαίδευση και εμπειρία σε Ελλάδα, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο, διαθέτει την τεχνογνωσία και τον εξοπλισμό για να προσφέρει ασφαλή, στοχευμένη αντιμετώπιση — είτε πρόκειται για παρακολούθηση, είτε για αφαίρεση με βιοψία.
Έχετε παρατηρήσει μια «ελιά» στο μάτι σας;
Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό για εξειδικευμένο έλεγχο και λάβετε υπεύθυνη καθοδήγηση για τα επόμενα βήματα.
