Χάρης Μπριλάκης | Laser Μυωπίας - Καταρράκτης - Κερατοειδής

 

Τι είναι το χαλάζιο στο μάτι;

Το χαλάζιο είναι μια συχνή, καλοήθης φλεγμονώδης βλάβη στο βλέφαρο, που εμφανίζεται όταν φράζει ο ένας από τους μεϊβομιανούς αδένες, ένας μικρός σμηγματογόνος αδένας υπεύθυνος για τη λιπαρή στοιβάδα των δακρύων. Η απόφραξη προκαλεί συσσώρευση υλικού, το οποίο οργανώνεται σε μικρό ογκίδιο, χωρίς αρχικά πόνο ή ερυθρότητα.

Σε αντίθεση με το κριθαράκι, το χαλάζιο δεν προκαλεί οξύ πόνο ούτε συνοδεύεται απαραίτητα από μόλυνση. Μπορεί να εντοπιστεί είτε στο πάνω είτε στο κάτω βλέφαρο, και να αφορά ένα ή περισσότερα σημεία. Συχνά σχετίζεται με προϋπάρχουσα βλεφαρίτιδα, δερματικές παθήσεις (όπως η ροδόχρους ακμή) ή δυσλειτουργία των μεϊβομιανών αδένων. Εμφανίζεται σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά, ιδίως όταν τρίβουν τα μάτια τους συχνά.

Η έγκαιρη διάγνωση από έμπειρο οφθαλμίατρο είναι σημαντική, ώστε να αποφευχθεί η επιδείνωση ή η δημιουργία χρόνιου ογκιδίου που μπορεί να επηρεάζει αισθητικά ή οπτικά το μάτι.

Πόσο διαρκεί το χαλάζιο;

Η διάρκεια ενός χαλαζίου ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος, την ηλικία του ασθενούς και το πόσο άμεσα ξεκινά η αντιμετώπισή του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένα μικρό χαλάζιο υποχωρεί μέσα σε 2–4 εβδομάδες, ειδικά αν εφαρμοστούν απλές θεραπείες όπως ζεστές κομπρέσες.

Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επιμείνει για αρκετές εβδομάδες ή και μήνες, ιδιαίτερα αν έχει γίνει πιο οργανωμένο (ίνωση). Σε παιδιά, το χαλάζιο συχνά αργεί να απορροφηθεί, ειδικά αν δεν ακολουθούνται οι οδηγίες περί υγιεινής των βλεφάρων. Όταν δεν υποχωρεί με συντηρητική αγωγή, τότε μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω θεραπεία, όπως φαρμακευτική ή χειρουργική παρέμβαση.

Αίτια εμφάνισης του χαλαζίου;

Παράγοντες εμφάνισης χαλαζίου μπορεί να είναι:

• Χρόνια βλεφαρίτιδα
• Ροδόχρους ακμή ή λιπαρότητα του δέρματος
• Κακή υγιεινή των βλεφάρων
• Συχνό τρίψιμο των ματιών, ειδικά στα παιδιά
• Ορμονικές διαταραχές ή στρες, που επηρεάζουν την έκκριση σμήγματος

Αν και είναι καλοήθης κατάσταση, η τάση για υποτροπές είναι συχνή σε άτομα με προδιάθεση, γι’ αυτό και η πρόληψη παίζει σημαντικό ρόλο.

Χαλάζιο στο μάτι & συμπτώματα

Τα συμπτώματα του χαλαζίου στο μάτι ξεκινούν συνήθως με την εμφάνιση ενός τοπικού, ανώδυνου ογκιδίου στο βλέφαρο, είτε στο πάνω είτε στο κάτω, και εξελίσσονται σταδιακά. Το χαλάζιο μπορεί να έχει το μέγεθος μικρής φακής ή και μεγαλύτερο, προκαλώντας αισθητική ενόχληση ή ακόμα και πίεση στον οφθαλμό, αν το μέγεθος είναι σημαντικό.

Συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ελαφρύ πρήξιμο και τοπική σκληρία στο βλέφαρο
• Αίσθημα βάρους ή ξένου σώματος
• Ήπια ερυθρότητα ή ερεθισμός στην περιοχή
• Σε πιο έντονες περιπτώσεις, θολή όραση λόγω πίεσης στον κερατοειδή

Αν το χαλάζιο επιμείνει ή φλεγμαίνει δευτερογενώς, μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη φλεγμονώδη αντίδραση με πόνο και ερυθρότητα, οπότε είναι απαραίτητη η ιατρική αξιολόγηση.

Θεραπεία για αντιμετώπιση χαλαζίου

Η θεραπεία του χαλαζίου εξαρτάται από το μέγεθος, τη χρονιότητα και την ανταπόκριση στη συντηρητική αγωγή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αντιμετώπιση γίνεται χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Η πρώτη γραμμή θεραπείας περιλαμβάνει:

• Θερμές κομπρέσες: Εφαρμόζονται 2–4 φορές την ημέρα για 5–10 λεπτά. Η ζέστη μαλακώνει το περιεχόμενο του αδένα και βοηθά στην αποσυμφόρηση.
• Τοπικές αλοιφές ή κολλύριο: Αντιβιοτικές ή κορτιζονούχες, χορηγούνται έπειτα από ιατρική αξιολόγηση όταν υπάρχει φλεγμονώδης αντίδραση.
• Μασάζ βλεφάρων: Εφαρμόζεται με καθαρά χέρια μετά την κομπρέσα για να διευκολύνει την παροχέτευση του φραγμένου αδένα.

Αν το χαλάζιο επιμένει, οργανωθεί σε χρόνια μορφή ή προκαλεί αισθητικό ή λειτουργικό πρόβλημα, ενδείκνυται:

• Χειρουργική αφαίρεση υπό τοπική αναισθησία (σύντομη, ασφαλής διαδικασία στο ιατρείο ή στο νοσοκομείο).
• Έγχυση κορτικοστεροειδούς στο σημείο, ως εναλλακτική λύση σε επιλεγμένες περιπτώσεις.

Η επιλογή της θεραπείας γίνεται πάντα από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό του ασθενούς και τη συνολική κατάσταση των βλεφάρων.

Πότε προτείνεται η χειρουργική αντιμετώπιση;

Η χειρουργική αφαίρεση του χαλαζίου προτείνεται όταν οι συντηρητικές μέθοδοι δεν έχουν αποδώσει μέσα σε διάστημα 4–6 εβδομάδων ή όταν το χαλάζιο είναι μεγάλο, επώδυνο ή επηρεάζει την όραση.

Ειδικότερα, η επέμβαση ενδείκνυται:

• Όταν υπάρχει μόνιμη σκλήρυνση ή οργάνωση του χαλαζίου
• Όταν προκαλεί πίεση στον κερατοειδή, με πιθανή παραμόρφωση και θολή όραση
• Όταν υπάρχει αισθητική ενόχληση, ιδίως σε εμφανές σημείο του βλεφάρου
• Όταν πρόκειται για επαναλαμβανόμενο ή χρόνιο χαλάζιο, παρά τη θεραπεία

Σε παιδιά, όταν η βλάβη δεν υποχωρεί και αρχίζει να επηρεάζει τη φυσιολογική ανάπτυξη της όρασης (αμβλυωπία)

Η αφαίρεση γίνεται με μια απλή, τοπική χειρουργική διαδικασία, συνήθως από την εσωτερική πλευρά του βλεφάρου, χωρίς εξωτερική τομή ή ράμματα. Η ανάρρωση είναι ταχεία και το αποτέλεσμα είναι άμεσο.

Τρόποι πρόληψης για αποφυγή επανεμφάνισης χαλαζίου

Η πρόληψη παίζει σημαντικό ρόλο, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό επαναλαμβανόμενων χαλαζίων ή χρόνια βλεφαρίτιδα. Η καλή υγιεινή των βλεφάρων και η καθημερινή φροντίδα μπορούν να μειώσουν δραστικά την πιθανότητα νέας εμφάνισης.

Βασικά μέτρα πρόληψης:

• Καθημερινός καθαρισμός των βλεφάρων με ειδικά προϊόντα ή αποστειρωμένα μαντηλάκια
• Θερμές κομπρέσες 1–2 φορές την εβδομάδα για συντήρηση της ρευστότητας του σμήγματος στους αδένες
• Αποφυγή τριψίματος των ματιών με άπλυτα χέρια
• Τακτικός έλεγχος από οφθαλμίατρο, ειδικά σε άτομα με προδιάθεση ή λιπαρό δέρμα.
• Αντιμετώπιση συνοδών παθήσεων, όπως ροδόχρους ακμή, σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ή βλεφαρίτιδα

Σε παιδιά, η πρόληψη περιλαμβάνει και την εκπαίδευση για την αποφυγή κακών συνηθειών, όπως το συχνό άγγιγμα των ματιών ή η χρήση ακάθαρτων πετσετών.

Η αντιμετώπιση ενός φαινομενικά απλού προβλήματος, όπως το χαλάζιο, απαιτεί σωστή διάγνωση, εμπειρία και προσεκτική διαχείριση, ειδικά όταν υπάρχει τάση για υποτροπές ή αφορά παιδιά. Ο Δρ. Χάρης Μπριλάκης, εξειδικευμένος χειρουργός οφθαλμίατρος με εκπαίδευση σε κορυφαία κέντρα των ΗΠΑ και της Ευρώπης, αντιμετωπίζει κάθε περίπτωση με εξατομικευμένη προσέγγιση και πλήρη επιστημονική τεκμηρίωση.

Επικοινωνήστε με τον γιατρό για να κλείσετε το ραντεβού σας και να λάβετε την πιο αξιόπιστη φροντίδα για την υγεία των ματιών σας.

Συχνές Ερωτήσεις

Πώς Διαφέρει Το Χαλάζιο Από Το Κριθαράκι;

Το χαλάζιο είναι χρόνια φλεγμονώδης αντίδραση από απόφραξη του αδένα, ενώ το κριθαράκι είναι οξεία, επώδυνη μόλυνση του ίδιου ή γειτονικού αδένα. Το κριθαράκι πονάει, κοκκινίζει έντονα και συχνά συνοδεύεται από πύον· το χαλάζιο είναι πιο ανώδυνο και σκληρό στην αφή.

Πώς «Φεύγει» Μόνο Του Το Χαλάζιο Ματιού;

Το χαλάζιο μπορεί να φύγει μόνο του καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού σταδιακά το απορροφά, αλλά αυτό δεν ισχύει πάντα. Συνήθως μικραίνει σταδιακά με θερμά επιθέματα και σωστή υγιεινή, αλλά αν επιμένει ή μεγαλώνει, χρειάζεται αξιολόγηση από οφθαλμίατρο.

Το Χαλάζιο Στο Μάτι Κολλάει;

Όχι, το χαλάζιο δεν είναι μεταδοτικό, καθώς δεν οφείλεται σε μικροβιακή λοίμωξη αλλά σε φραγμένο αδένα. Ωστόσο, η κακή υγιεινή ή η επαφή με μολυσμένα αντικείμενα μπορεί να οδηγήσει σε δευτερογενή φλεγμονή, οπότε η καθαριότητα παραμένει σημαντική.

Είναι Ανησυχητικό Το Χαλάζιο Στο Μάτι Παιδιού;

Όχι πάντα, αλλά χρειάζεται προσοχή. Σε μικρά παιδιά, ένα επίμονο χαλάζιο μπορεί να επηρεάσει την όραση λόγω πίεσης στον κερατοειδή, οδηγώντας σε αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι). Για τον λόγο αυτό, καλό είναι να γίνεται άμεσα οφθαλμολογική αξιολόγηση, ειδικά αν το χαλάζιο δεν υποχωρεί με απλή αγωγή.