Η πίεση στα μάτια, γνωστή και ως ενδοφθάλμια πίεση, είναι η πίεση που ασκεί το υγρό στο εσωτερικό του οφθαλμού (υδατοειδές υγρό) στα τοιχώματα του ματιού. Η ισορροπία μεταξύ παραγωγής και αποχέτευσης αυτού του υγρού διατηρεί τη σωστή μορφή και λειτουργία του βολβού.

Η πίεση στα μάτια, γνωστή και ως ενδοφθάλμια πίεση, είναι η πίεση που ασκεί το υγρό στο εσωτερικό του οφθαλμού (υδατοειδές υγρό) στα τοιχώματα του ματιού. Η ισορροπία μεταξύ παραγωγής και αποχέτευσης αυτού του υγρού διατηρεί τη σωστή μορφή και λειτουργία του βολβού. Αν η πίεση αυτή ανέβει υπερβολικά, μπορεί να επηρεαστεί το οπτικό νεύρο, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης γλαυκώματος – μιας σοβαρής πάθησης που, αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη απώλεια όρασης.

Η φυσιολογική πίεση στα μάτια κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 10 και 21 mmHg. Οι τιμές αυτές καταγράφονται μέσω της μέτρησης της ενδοφθάλμιας πίεσης, που πραγματοποιεί με ειδικά όργανα ο έμπειρος και εξειδικευμένος οφθαλμίατρος. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι η τονομέτρηση με χρήση αέρα ή επαφής, ανώδυνη και γρήγορη διαδικασία.

Τι ανεβάζει την πίεση στα μάτια; - Ποιες είναι οι αιτίες αύξησης;

Η πίεση στο μάτι μπορεί να εμφανίσει φυσιολογικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς αυτό να σημαίνει παθολογική κατάσταση. Ωστόσο, όταν η ενδοφθάλμια πίεση παραμένει αυξημένη για μεγάλο χρονικό διάστημα ή υπερβαίνει σταθερά τα φυσιολογικά όρια, μπορεί να προκληθεί βλάβη στο οπτικό νεύρο, κυρίως μέσω της ανάπτυξης γλαυκώματος, μιας προοδευτικής νευροπάθειας που συχνά εξελίσσεται χωρίς εμφανή συμπτώματα.

Μεταξύ των κυριότερων αιτίων αύξησης της πίεσης συγκαταλέγονται:

• Χρήση κορτικοστεροειδών (π.χ. κολλύρια ή εισπνεόμενα σκευάσματα), ειδικά χωρίς ιατρική επίβλεψη
• Τραυματισμοί στο μάτι, που μπορεί να διαταράξουν την αποχέτευση του υγρού
• Κληρονομική προδιάθεση ή διαταραχές στην παραγωγή/απορρόφηση του υδατοειδούς υγρού
• Έντονο άγχος, το οποίο συνδέεται έμμεσα με βραχυπρόθεσμη αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης
• Σωματική καταπόνηση (π.χ. έντονη άρση βαρών ή προσπάθεια με κατακράτηση αναπνοής), κάτι που μπορεί να έχει επιπτώσεις σε μάτια με ευαισθησία, δεδομένου ότι μπορεί να γίνεται πολύ συχνά και τακτικά

Η παρακολούθηση της πίεσης των ματιών είναι απαραίτητη ειδικά για άτομα με προδιάθεση ή ιστορικό γλαυκώματος.

Συμπτώματα που συνοδεύουν την αυξημένη πίεση στα μάτια

Η αυξημένη πίεση στο μάτι συχνά δεν προκαλεί άμεσα αντιληπτά σημάδια, ειδικά στα αρχικά στάδια. Παρ’ όλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως όταν η πίεση αυξάνεται απότομα, όπως στο οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που υποδηλώνουν την ανάγκη για άμεση οφθαλμολογική εκτίμηση.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα, που πιο συχνά παρατηρούνται όταν μπαίνουμε σε σκοτεινότερο χώρο όπου η ίριδα διαστέλλεται, είναι τα εξής:

• Πόνος στο μάτι ή στην περιοχή γύρω από αυτό
• Κόκκινα μάτια, συνήθως χωρίς έκδηλο ερεθισμό
• Αίσθημα τάσης ή «βαρύ» βλέμμα
• Θάμβος όρασης, φωτοστέφανα γύρω από φώτα
• Σε οξείες περιπτώσεις: ναυτία ή πονοκέφαλο, μέχρι και κοιλιακό άλγος

Τι να αποφεύγω για την αυξημένη πίεση στα μάτια;

Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της αυξημένης πίεσης στα μάτια δεν περιορίζεται μόνο στη σωστή ιατρική παρακολούθηση. Εξίσου σημαντική είναι και η αποφυγή πρακτικών ή παραγόντων που μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση.

Ένα συχνό λάθος είναι η λανθασμένη χρήση φαρμάκων, κυρίως κολλυρίων που περιέχουν κορτιζόνη. Η ανεξέλεγκτη ή παρατεταμένη χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες, όπως αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, χωρίς ο ασθενής να το αντιληφθεί εγκαίρως. Το ίδιο ισχύει και για ορισμένα συστηματικά φάρμακα ή αγωγές που επηρεάζουν το υδατοειδές υγρό.

Επιπλέον, συνιστάται σε άτομα με ευαισθησία και προδιάθεση να αποφεύγονται:

• Εντατικές ασκήσεις με κατακράτηση αναπνοής (π.χ. άρση βαρών)
• Καταστάσεις που προκαλούν έντονο άγχος, το οποίο έχει συσχετιστεί με παροδική αύξηση της πίεσης
• Κακή στάση σώματος, όπως παρατεταμένο σκύψιμο του κεφαλιού
• Τα πολλά φλυτζάνια καφέ μέσα στην ημέρα.

Πώς αντιμετωπίζεται η αυξημένη πίεση στα μάτια;

Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η υψηλή πίεση στα μάτια, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την αιτία και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Στόχος είναι η σταθεροποίηση της ενδοφθάλμιας πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα ώστε να αποφευχθεί η εξέλιξη σε γλαύκωμα ή, αν έχει ήδη διαγνωστεί, να περιοριστεί η βλάβη στο οπτικό νεύρο.

Η πιο συχνή θεραπευτική προσέγγιση είναι η χρήση ειδικών κολλυρίων, που μειώνουν είτε την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού είτε διευκολύνουν την αποχέτευσή του. Ορισμένα σκευάσματα ενδέχεται να προκαλέσουν παρενέργειες, γι’ αυτό και η χορήγησή τους γίνεται πάντοτε υπό ιατρική καθοδήγηση. Αν η φαρμακευτική αγωγή δεν επαρκεί, εφαρμόζονται άλλες μέθοδοι όπως λέιζερ ή χειρουργική αποκατάσταση, ειδικά σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις γλαυκώματος.

Η διατήρηση της πίεσης στα μάτια σε φυσιολογικά επίπεδα βασίζεται στην πρόληψη, τη σωστή ενημέρωση και την υπεύθυνη στάση απέναντι στην υγεία των ματιών. Ο τακτικός έλεγχος οδηγεί σε έγκαιρη διάγνωση και δίνει τη δυνατότητα για εξατομικευμένη αντιμετώπιση πριν προκληθούν μόνιμες βλάβες στην όραση. Ενημερωθείτε, προστατευτείτε και σε περίπτωση αμφιβολίας, απευθυνθείτε έγκαιρα στον ειδικό.

Ο εξειδικευμένος χειρουργός οφθαλμίατρος Δρ. Χάρης Μπριλάκης, με πολυετή εμπειρία στη διάγνωση και παρακολούθηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και του γλαυκώματος, θα σας εξασφαλίσει υπεύθυνη καθοδήγηση και εξατομικευμένες συμβουλές. Επικοινωνήστε μαζί του και ενημερωθείτε έγκαιρα για τους κινδύνους που μπορεί να περάσουν απαρατήρητοι.