Πολλοί από εμάς έχουν παρατηρήσει ένα από τα ακόλουθα ενοχλήματα:

• Πρωινή τσίμπλα και κολλώδες αίσθημα στις βλεφαρίδες
• Αίσθημα καψίματος ή και φαγούρας στα μάτια
• Αίσθημα ξένου σώματος ή ξηρότητας – παρά ταύτα, ενίοτε τα μάτια μας δακρύζουν
• Κούραση και βάρος στα βλέφαρα

Εικόνα 1. Διακρίνουμε την ερυθρότητα στο χείλος του βλεφάρου.

Εικόνα 2. Βλέπουμε το έκκριμα – τσίμπλα στις βλεφαρίδες, όπως και τα διεσταλμένα αγγεία στο χείλος του βλεφάρου.

Όλα αυτά τα συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με μια πολύ κοινή πάθηση των οφθαλμών, την επονομαζόμενη βλεφαρίτιδα. Με τον όρο αυτό περιγράφεται μία πάθηση των αδένων οι οποίοι βρίσκονται στα βλέφαρα, σε θέση κάθετη στο χείλος των βλεφάρων, οι οποίοι έχουν τον πόρο τους ακριβώς πίσω από την έκφυση των βλεφαρίδων. Οι αδένες αυτοί λέγονται μαϊμπομιανοί αδένες και είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή της ελαιώδους στοιβάδας των δακρύων.

Χωρίς τη στοιβάδα αυτή, τα δάκρυά μας είναι ασταθή, εξατμίζονται εύκολα και έτσι αισθανόμαστε ξηρότητα. Συχνά ο κύριος δακρυϊκός αδένας υπερπαράγει το υδάτινο συστατικό των δακρύων, αυτό όμως δεν είναι σταθερό πάνω στην επιφάνεια του ματιού από μόνο του. Δηλαδή τα μάτια μας βουρκώνουν αλλά ταυτόχρονα είναι και στεγνά, αφού αυτό το δάκρυ είναι πολύ αραιό και δεν έχει το ελαιώδες συστατικό που δεν το αφήνει να «σπάει» και να εξατμίζεται.

Υπάρχουν τρεις τύποι βλεφαρίτιδας, ανάλογα με το που ακριβώς εντοπίζεται η φλεγμονή στο χείλος του βλεφάρου.

• Η σμηγματορροϊκή σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας συνοδεύει και σμηγματορροϊκή δερματίτιδα του προσώπου και του τριχωτού της κεφαλής, με λιπώδες δέρμα και ελαιώδεις εκκρίσεις στις βλεφαρίδες, στο πρόσθιο χείλος του βλεφάρου.
• Η πρόσθια σταφυλοκοκκική βλεφαρίτιδα απαντάται σε νεότερους ασθενείς, σχετίζεται με διεστελμένα αγγεία στο χείλος του βλεφάρου και με πολύ έκκριμα-τσίμπλα, έχει δε ένα μικροβιακό συστατικό με σταφυλόκοκκο.
• Τέλος, η δυσλειτουργία καθαυτών των μαϊμπομιανών αδένων, με πώματα στερεών εκκριμάτων που φράσσουν τα ανοίγματά τους, στο οπίσθιο τμήμα του χείλους του βλεφάρου.

ΜΕ ΤΙ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ Η ΒΛΕΦΑΡΙΤΙΔΑ

• Ροδόχρους ακμή. Σε μερικά άτομα συνυπάρχει μια δερματολογική πάθηση, κατά την οποία παρατηρούνται ορατά διεσταλμένα μικροαγγεία στο πρόσωπο και ιδιαίτερα στη μύτη. Στις περιπτώσεις αυτές, η βλεφαρίτιδα είναι πιο επίμονη και πιο πιθανόν να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή.
• Χαλάζια / κριθαράκια. Όταν οι μαϊμπομιανοί αδένες δυσλειτουργούν και είναι λειτουργικά αποφραγμένοι, τότε μπορεί να αναπτυχθεί μία φλεγμονώδης αντίδραση στο πυκνό τους έκκριμα. Αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε μία επώδυνη ερυθρύ μάζα στο βλέφαρο, η οποία λέγεται χαλάζιο.
• Θολερότητες του κερατοειδούς. Κερατοειδής είναι ο χιτώνας του ματιού που αποτελεί το διαφανές του μπροστινό τοίχωμα, εκεί όπου τελειώνει ο σκληρός, το λευκό του ματιού. Ο διαρκής ερεθισμός από τα φλεγμαίνοντα βλέφαρα μπορεί να οδηγήσει σε λευκές στρογγυλές θολερότητες εκεί όπου τα βλέφαρα ακουμπούν τον κερατοειδή με ανοιχτό μάτι, ή μπορεί να προκαλέσει νεοαγγείωση με συνακόλουθη θόλωση. Είναι από τις σπάνιες αυτές περιπτώσεις όπου ο οφθαλμίατρός μας θα αποφασίσει να χρησιμοποιήσει κορτιζονούχο κολλύριο και αλοιφή.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ

Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της βλεφαρίτιδας, από τα πιο απλά και εύκολα μέχρι τα περισσότερο παρεμβατικά και φαρμακευτικά είναι τα εξής:

• Ζεστές κομπρέσσες. Αυτές μπορούν να γίνουν με οποιοδήποτε καθαρό πανάκι. Το διπλώνουμε και το βρέχουμε σε ζεστό νερό. Το νερό (καλύτερο από χαμομήλι) είναι τόσο ζεστό όσο να το αντέχουμε μόλις. Το θερμό επίθεμα τοποθετείται ακριβώς πάνω στις βλεφαρίδες. Με τη θερμότητα και την υγρασία, το έκκριμα των μαϊμπομιανών αδένων ρευστοποιείται και αποβάλλεται από τους πόρους. Ξαναβρέχουμε το πανί τακτικά ώστε να παραμένει ζεστό και συνεχίζουμε μέχρι να συμπληρώσουμε 5 λεπτά. Θα αισθανθούμε σταδιακά το κολλώδες έκκριμα που έχει τώρα βγεί πάνω στις βλεφαρίδες μας.
• Πλύσεις με σαμπουάν μωρού – «όχι πια δάκρυα»-, τύπου Johnson’s και Johnson’s. Τις κάνουμε αμέσως μετά τις ζεστές κομπρέσσες. Πάνω στο ίδιο πανάκι ή στο δάκτυλό μας βάζουμε στην άκρη λίγο σαμπουάν και πλένουμε απαλά τις βλεφαρίδες μας. Ξεπλένουμε με άφθονο χλιαρό νερό. Μ’ αυτόν τον τρόπο απομακρύνουμε τα εκκρίματα που επιτυχώς αποβλήθηκαν με τις κομπρέσσες
• Τεχνητά δάκρυα: υποκαθιστούν τα δικά μας, τα οποία είναι πολύ αραιά και εξατμίζονται πολύ εύκολα από τα μάτια.
• Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, ως συμπληρώματα διατροφής, ή και ως δίαιτα με τα πλούσια σε Ω-3 ψάρια ή με λιναρόσπορο π.χ. Έχει βρεθεί ότι βοηθούν στην βλεφαρίτιδα και γενικά στην ξηροφθαλμία.
• Φάρμακα τύπου τετρακυκλίνης (Vibramycin, Minocin) από το στόμα. Συνήθως ξεκινάμε, πάντα με συνταγή γιατρού, με δόση μία φορά την ημέρα (από 100 mg το Vibramycin ή από 50 mg το Minocin), με φαγητό – όχι γάλα όμως – ενώ προσέχουμε ιδιαίτερα τον ήλιο. Μετά από δύο συνήθως εβδομάδες συνήθως σταματάμε, ενίοτε όμως μπορεί να χρειαστεί πιο παρατεταμένη αγωγή. Όταν το μάτι έχει σταθεροποιηθεί, μπορούμε να δοκιμάσουμε να το σταματήσουμε, συνεχίζοντας πάντα με τις κομπρέσσες.
• Κολλύριο Azyter. Είναι ένα αντιβιοτικό (αζιθρομυκίνη) που έχει βρεθεί ότι βοηθά στην βλεφαρίτιδα. Τσούζει αρκετούς όταν ενσταλλάσσεται. Λαμβάνεται για μία εβδομάδα και μπορεί να χρειαστεί πάλι ανά μήνα.
• Αλοιφή τη νύχτα τύπου Tobradex. Πρόκειται για έναν συνδυασμό αντιβιοτικού και κορτιζονούχας αλοιφής. Είναι μόνο για περιορισμένη χρήση και εφόσον τα άλλα μέτρα δεν είναι αρκετά, ή για τις περιπτώσεις εκείνες όπου ο οφθαλμίατρος θεωρεί ότι το μικροβιακό στοιχείο χρειάζεται αντιμετώπιση. Παρατεταμένη (πάνω από 3-4 εβδομάδες) χρήση κορτιζονούχων σκευασμάτων μπορεί να προκαλέσει γλαύκωμα σε πολλά άτομα που έχουν προδιάθεση. Αυτήν την απόφαση φυσικά θα την πάρει ο οφθαλμίατρός μας για μας, χρήση κορτιζόνης χωρίς επίβλεψη οφθαλμιάτρου μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη καταστροφή του οπτικού νεύρου λόγω γλαυκώματος. Εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιο άλλο αντιβιοτικό χωρίς κορτιζόνη, όπως η βακιτρακίνη και η ερυθρομυκίνη, που όμως δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα.
• Όσοι έχουν ροδόχρου ακμή, μπορούν να δουν βελτίωση και στο δέρμα του προσώπου τους χρησιμοποιώντας μια αλοιφή μετρονιδαζόλης (Robaz) δύο φορές την ημέρα.

Η ανακούφιση από τις καθημερινές ενοχλήσεις που προξενεί η βλεφαρίτιδα είναι στις περισσότερες περιπτώσεις εφικτή, εφόσον ακολουθηθούν οι οδηγίες του οφθαλμιάτρου μας. Το πιο απλό μέτρο που μπορούμε εμείς να πάρουμε είναι οι ζεστές κομπρέσσες, και αυτές είναι που θα ελαττώσουν την ανάγκη μας για φαρμακευτική αγωγή. Δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος να εκριζώσουμε την πάθηση αυτή.